ELCHE. Elche is waarschijnlijk ver buiten Spanje een van de bekendste steden en de reden is duidelijk: drie door de UNESCO als Werelderfgoed bestempelde evenementen: het grootste palmbos van Europa, het enige overblijvende middeleeuwse mysteriespel en het Cultureel Centrum Museum Puçol. Daarnaast is de palmprocessie een Internationaal Toeristisch Evenement. Maar Elche wil meer. Het wil nu in het Recordboek van Guinness met de grootste geweven palm, gemaakt naar aanleiding van de twintigste verjaardag van de verklaring van het palmbos tot Werelderfgoed.
Die gevlochten palmen zijn een uitvinding van Elche en ze worden al vervaardigd sinds de veertiende eeuw. Ze worden gedragen in de grootste palmprocessie van Spanje, met gemiddeld 60.000 deelnemers.
De eerste documenten over deze Domingo de Ramos vinden we in 1371 in het gemeentelijk archief van Elche. In een document uit 1429 leest men dat inwoners van Elche in Valencia in de gevangenis terecht kwamen omdat ze daar ‘witte palmbladen’ verkochten, gebleekte bladen die typisch zijn voor deze processie en ze mee uniek maken.
De Palmprocessie vindt zijn oorsprong in Jeruzalem, waar het een herdenking was van de intocht van Jezus in Jeruzalem. Het gebruik kwam al heel snel naar West-Europa en werd in de Middeleeuwen een belangrijke processie. Het was in Elche dat speciaal voor deze processie de palma blanca werd vervaardigd, de gebleekte palmbladen.
Het was de gewoonte om na de processie de gewijde palmtakken aan de balkons te bevestigen-
De gebleekte palmbladen worden al weken van te voren op de markten verkocht, maar naast die gewone gebleekte palmen worden er ook kunstig gevlochten exemplaren gemaakt door ambachtslieden, meestal vrouwen, die alleen maar in Elche dit beroep uitoefenen.
Het is een proces dat in verschillende fasen gebeurt. De palmen die hiervoor in aanmerking komen vinden we in diverse tuinen van de Palmeral en alle voorbereidingen beginnen in de herfst en duren tot het einde van de winter, als de binnenste bladeren van de palmen worden geoogst. De buitenste bladeren werden ingewikkeld om ze tegen de zon te beschermen en ze op die manier te laten bleken, omdat ze op die manier geen zonlicht ontvangen en geen groenpigment aanmaken.
In oktober van het volgend jaar gaat men die bladeren oogsten en sorteren volgens de mogelijkheden om ze te kunnen bewerken. De grote meerderheid wordt een ‘gewoon gebleekt palmblad’ om in de processie mee te dragen.
De palmbladeren die geschikt zijn om gevlochten te worden, worden naar het atelier gebracht, waar de ambachtslieden beginnen met de secure arbeid om van deze bladeren echte kunstwerken te maken. Het is een geduldig werk dat veel handigheid vereist en dat van de ene generatie op de andere wordt overgedragen.
Het gemeentebestuur van Elche laat jaarlijks de mooiste exemplaren afleveren bij de paus, de Spaanse koninklijke familie, de eerste minister, de president van de regio Valencia, de bisschop en de burgemeester van Jaca, het dorp dat verbroederd is met Elche. Natuurlijk hoopt men volgend jaar op Palmzondag die grootste palm mee in de processie te laten dragen, als de pandemie die tenminste laat doorgaan.
De enkele families die zich aan deze unieke arbeid wijden, hebben echter een slecht jaar achter de rug door het afgelasten van de processie en het is mogelijk dat ook dit jaar geen processie zal gehouden worden, wat die families aan de rand van een financiële afgrond heeft gebracht. Daarom heeft het gemeentebestuur van Elche 100.000 euro ter beschikking gesteld om deze uitzonderlijke ambachtsmensen op de been te houden.
Bron: Hallo Weekblad, met dank aan Max Ruffi
