De archeologische vindplaats Baños de la Reina bij het Levantestrand van Calp gaat eindelijk een zekere toekomst tegemoet. Het betreft een van de waardevolste Romeinse overblijfselen langs de kust van de Conunidad Valenciana, gebouwd en bewoond tussen de eerste en zevende eeuw van onze tijdrekening en bestaande uit diverse gebouwen. Momenteel worden er sporadisch bezoeken georganiseerd, maar de bedoeling is om hier in de toekomst een groot archeologisch park en openluchtmuseum aan te leggen, zoals de ………. In Campello.
Het is een van de belangrijkste archeologische nalatenschappen van het Romeinse Hispania en sinds 2017 werkt men aan een project om deze opgravingen voorgoed voor het nageslacht te bewaren. Een groot deel van het complex is intussen al begraven onder flatgebouwen. De plannen voor dit toekomstige museum werden gisteren aan de pers gepresenteerd door de voorzitter van de provinciale deputatie van Alicante, Carlos Mazón en de burgemeester van Calp, Aana Sala.
Het project is verdeeld in drie fasen en kost in totaal 15 miljoen euro. De eerste fase betreft terreinen die eigendom zijn van de gemeente en de werkzaamheden zouden hier twee jaar in beslag nemen en 7 miljoen euro kosten. Het is de bedoeling van die fase om de opgravingen open te stellen voor het publiek met een circuit van een kilometer lang.
De tweede fase bestaat dan uit opebare toegangen, de wandelpromenade en de Muntanyeta op het strand, met de bouw van een platform op een hoogte van vier meter, van waar men de bassins in zee kan zien, de zogenaamde Baños de la Reina ( de baden van de koningin). Om die twee met elkaar te verbinden voorziet men een loopbrug van 170 meter lengte en 5 meter breed. De derde fase is de meest ingewikkelde, want het betreft werkzaamheden op terreinen die nog in privé-bezit zijn en dus moeten onteigend worden, maar die mee deel uitmaken van het geheel.
De archeologische opgravingen werden met mondjesmaat uitgevoerd in de zomerperiodes door studenten archeologie en enkele waardevolle mozaïeken konden al worden gered.
De romeinse vindplaats ‘De baden van de koningin’ is steeds een bevoorrechte enclave geweest aan de kust. De zee en het zout vormden de basis en het middel van bestaan van de vroegere kolonies en gaf de gelegenheid voor commerciële handel, waarvan nog steeds diverse getuigenissen. Door deze activiteiten ontstond een kleine bevolking die hun huizen op de kustduinen bouwden en alzo een selectieve en gevarieerde urbanisatie creëerden..
Na verloop van tijd, en na eeuwen van vergetelheid, gaf de volksverbeelding een naam aan deze erfenis en werd deze plaats ‘De baden van de moorse koningin’, genoemd, dit door de situering ervan. Als we daar nog de geheime gangen met afwatering aan toevoegen is het verhaal volledig : dit waren de tunnels die je tot een geheim paleis leidde en langs waar de ‘moorse koningin’ naar haar baden aan de kust ging . Ook dit volksgeloof maakt een belangrijk deel uit van de culturele erfenis van deze vindplaats.
De romeinse vindplaats ‘Baños de la Reina’ valt op door het prachtig architectonisch ontwerp en haar mozaïek, en is in haar soort één van de belangrijkste samenstellingen van het hele Spaans- romeinse gebied. Desondanks men tot heden slechts 25 % van het gebied heeft opgegraven, is dit voldoende om de grootte van deze romeinse villae (stad) te ontwaren, die reeds 2000 jaar geleden bedeeld was met alle soorten luxe. De uitgegraven waterbekkens in de rotskust, die voor de versheid van de vis dienden, gaven de naam aan deze enclave die tot op heden nog steeds gebruikt wordt.
Gedurende de eerste en de tweede eeuw na Chr. werden de eerste huizen gebouwd, een klein thermaal bad gekend als ‘termas de la Muntanyeta’, en een industrieel gebied waar in de rotsen een waterrad uitgegraven werd dat voor drinkwater diende. Op het einde van de derde eeuw bouwde men een weelderige villa met een ronde patio met een privé thermaal. Uiteindelijk, in de vijfde en zesde eeuw, werd deze plaats belangrijk voor de scheepvaart. Er zijn sporen die duiden op een christelijke cultuur door resten van een kleine kerk met een doopvont, een grieks kruis en een aanpalende begraafplaats.
Tijdens de bouwwerkzaamheden in 1993 langs de kust ontdekte men de resten van een klein thermaal complex met een oppervlakte van 500 m² , momenteel gekend als ‘las Termas de la Muntanyeta’.
Tussen de gevonden documenten tijdens de opgravingen, vond men verschillende waterbekkens zoals een zwembekken voor koud water (frigidarium), bereikbaar via drie treden. Ook waren er diverse ovens die de temperatuur regelden in de warme (caldarium) en in de lauwe zalen (tepidarium). Het verwarmingssysteem werd ontwikkeld door romeinse ingenieurs en was gebaseerd op verhoogde vloeren opgeheven op kolommen van steen (pilae) en muren met luchtkamers gebouwd met de hulp van keramische buizen (tubuli) die de warmtecirculatie vergemakkelijkte door de verschillende kamers en ze zo warm hielden.
Verbonden met deze ruimten bevond er zich een kamer met vloertegels in visgraad vorm (opus spicatum), ook vond men diverse andere complementaire zalen die voor tijdverdrijf dienden en rijkelijk met grijze marmer uit Algerije bekleed waren.
Het bestaan van enkele grote waterbassins in de zee, uitgehouwen in de zandrotsen bekend als ‘pedra tosca’ zijn voor de populaire naam van deze archeologische enclave verantwoordelijk.
Het complex, uitgegraven aan de kust, is gevormd door een groot rechthoekige depot van totaal 165 m². Het binnengedeelte was door muren van natuursteen onderverdeeld, om plaats te geven aan 6 waterbekkens, die met een opening met elkaar verbonden waren. De ingang van het zeewater verliep via vier kanalen, die ook uitgegraven zijn en die de circulatie tussen alle waterbekken toelieten. Deze kanalen kon men sluiten door sluisdeuren, wat de stroom van water en ook het stilstaan van het water regelde en zo het ontsnappen van de vis uitsloot. Als deze kwekerijen of piscinae verwant zijn met het kweken van levende vis, kan men het mogelijk gebruik als watertuin ervan niet uitsluiten.
