De Valenciaanse regering zoekt allerlei middelen om de leegloop van de kleine dorpen in het binnenland te stoppen. Het laatste initiatief is de RUTA 99, een autoroute langs dertien dorpen met minder dan 100 inwoners. Vier van die dorpen liggen in de provincie Alicante en vrij dicht bij elkaar.
Wij stelden daarom een interessante route samen langs deze vier dorpen, maar ook langs andere dorpen en door mooie natuurgebieden.
Die route beginnen we vanaf de kust in Benissa, waar we de nationale weg 332 of de autosnelweg AP-7 verlaten en de rijweg CV-750 nemen in de richting van Xaló/Jalón. We zijn al dadelijk tussen de landbouwvelden en voor we het dorp bereiken rijden we tussen de uitgestrekte druivenvelden, die instaan voor de bekende wijnen uit Jalón.
We kunnen bij het uitrijden van het dorp een bezoek brengen aan de grote bodega Virgen Pobre.
De rit gaat verder naar Alcalalí, op slechts enkele kilometer afstand. Hier staat nog een oude middeleeuwse toren.
In Alcalalí nemen we de CV-720 naar Parcent, rijden langs het dorp en vervolgen onze route door uitgestrekt landbouwgebied naar Benigembla, waar het de moeite loont om de gevelschilderingen in het oude dorp te gaan bewonderen.
Verder over de CV-720, met links en rechts hoge bergflanken, gaat het naar Castell de Castells, maar daarvoor kan men even een ommetje maken naar rechts om bij Pla de Petracos de grootste prehistorische rotstekeningen uit de provincie te bekijken.
Castell de Castells is een typich bergdorp, een uitvalbasis voor vele wandelingen.
Daarna gaat het met vele bochten de hoogte in, met prachtige uitzichten en door een mooi gebied, met links de Sierra de Serella en rechts de Sierra de Alfaro, tot we het eerste dorp uit de route bereiken.
Famorca
In 2017 woonden in Famorca nog maar 57 mensen en het is één van de dorpen die met totale leegloop bedreigd worden.
Gravures en tekeningen op de rotsen in de barranco de la Fita duiden er op dat het grondgebied van Famorca al bewoond was in de prehistorie, maar het huidige dorp dankt zijn ontstaan aan de Arabieren, hoewel de Arabische naam verloren is gegaan. Na de verovering door de christenen rond 1250 behoorde Famorca tot de baronie van Guadalest en daarna ging het over in handen van diverse nobele heren. Toen de moriscos, die tot dan het dorp hadden bewoond, in 1609 uit het land werden gezet, telde Famorca 117 inwoners. Daarna kwamen families uit Mallorca de lege huizen bezetten.
Het is een piepklein dorpje, waar je zó doorheen bent, maar men ademt hier nog de sfeer van vroeger. Landbouwers zijn de enige inwoners en dat merkt men aan de omgeving.
De weg vervolgend komt men voorbij Fachega, waar de wandelingen beginnen naar de sierra de Serella en dan duikt men de vallei van de Seta in.
Wie op de terugweg verkiest om langs Quatretondeta terug te keren naar Fachega, moet voor een bezoek aan Tollos wel even eerst eventjes naar Benimassot en dan terugkeren.
Het tweede dorp op onze route is
Tollos
Een schilderachtig bergdorp in het binnenland van de provincie Alicante, in het gewest El Comtat, het graafschap van Cocentaina. Het is een van de dorpen die met uitsterven worden bedreigd. In 2017 noteerde men hier welgeteld vijftig inwoners en het is een van de dorpen in het binnenland die het minst buitenlanders aantrekken, hoewel de ligging toch uitstekend geschikt is voor vakantiegangers die de natuur opzoeken.
De naam refereert naar de vele diepten en verticale grotten, de zogenaamde ‘avencs’ en in de beddingen ‘tolls’ genoemd en lijkt te zijn afgeleid van het Arabisch. Toen de christenen het gebied veroverden noemde men het ‘hisn Tulu’ (kasteel van de tollos) en het viel onder het gezag van der laatste grote moorse leider Al-Azraq, die zijn hoofdkwartier had in de vallei van Alcalá. Later verschijnt het dorp onder de naam Toyllo en vanaf de vijftiende eeuw als Tollo.
Toen de moren in 1609 werden verbannen bleef Tollos helemaal leeg. De herbevolking verliep slechts langzaam. In 1713 noteerde men slechts 9 families en in 1794 volgens Cavanilles waren dat veertig families, ongeveer 180 inwoners. In 1900 waren er 210 inwoners en in 1950 was dat al gedaald tot 193. Daarna werd het steeds minder.
Vele inwoners die naar de stad en de kust waren getrokken om te werken, kwamen zich als gepensioneerde terug in hun geboortedorp vestigen, zodat het nu meer een ouderlingentehuis lijkt dat met uitsterven bedreigd wordt.
Het enige monument is de kerk, opgedragen aan San Antonio de Padua, samen met de oude brug.
Wat natuurlijke monumenten betreft heeft Tollos echter niet te klagen. Hier vinden we de Barranco de Malafí, heel geliefd bij wandelaars en waar diverse officiële wandelpaden lopen door de vele zijbeddingen. Het is een van de ‘hoofdwegen’ voor wandelaars tussen Tollos en Castell de Castells, terwijl andere paden naar Vall d’Alcalá en Vall d’Ebo leiden.
Na een bezoek nemen we de rijweg CV-713 naast de barranco de Malafí, rijden over de bergpas van Tollos door een prachtig en bosrijk gebied tot in het gehucht Beniaia en dan dalen we af naar Alcalá de la Jovada door na de afdaling rechts een brede landweg te nemen.
Alcaslá de la Jovada heeft een oude sneeuwput en bijzonder zijn de ruïnes van het best bewaarde moorse dorp uit de hele provincie: Adzubieta. We zien nog een middeleeuwse aquaduct aan de achterzijde van het dorp.
De CV-712 voert ons langs Margarida over de CV-700 naar Planes. Een heel mooi oud centrum wacht ons hier met een middeleeuwse aquaduct en een kasteelruïne.
In Planes nemen we de CV-708 om langs Benialfaquí en Almudaina ons derde dorpbvan de Ruta99 te bereiken:
Benillup
Het is ook een van die dorpen met nauwelijks honderd inwoners (2016) en dus met leegloop bedreigd.
De naam komt van het Arabisch ‘banī Lubb’, een samenstelling van bani of beni (nazaten van) en llub (in het Laijn Lupus – wolf) dus nazaten van de wolf.
Het uiterste noorden van het grondgebied ligt in de sierra de Almudaina, die met de Lloma Redonda een hoogste top heeft van 982 meter. Naar het noorden vinden we de barranco del Sofre. Samen met nog andere barrancos (kloven, beddingen) zorgt deze voor een onregelmatig gevormd territorium.
De bevolking was van oorsprong islamitisch, zoals de naam al aangeeft. Het dorp werd door de christenen veroverd in het midden van de dertiende eeuw, maar de moriscos bleven het bewonen met 37 families tot aan de verbanning van de moriscos in 1609.
De economie steunt hoofdzakelijk op de landbouw, vooral olijven, amandelen en kersen. Wat monumenten betreft vermelden we de kerk uit de zestiende eeuw, opgedragen aan de Virgen del Rosario.
Enkele plaatselijke wandelroutes brengen ons bij de bron Font del Molí, de bron Font de Salines en in de Barranco de la Font Vella.
Bij een splitsing volgen we naar links onzer CV-710 en zien links de kasteelruïne van Travadell, passeren Millena en komen in Gorga met zijn indrukwekkende kerk.
Hier kan men de CV-720 verlaten en over de CV-754 terugkeren naar Fachega. Het is een smalle asfaltweg langs Quatredondeta met een mooi uitzicht naar rechts op de monolieten van de Serella.
Maar normaal volgen we CV-720 en passeren Balones alvorens een bochtige weg door de vallei van de Seta ons bij het laatste dorp van de route brengt:
Benimassot
Benimassot werd zoals alle dorpen in de buurt gesticht door de Arabieren. In 1602 telde men achttien families en het dorp werd herhaaldelijk als eigendom geschonken aan edelen. Veel is er niet te zien. Het enige vermeldenswaardige monument is de kerk, opgedragen aan de Onbevlekte Ontvangenis, uit de zeventiende eeuw. Men vindt er ook prehistorische rotstekeningen in de Abric de l’esmolaora en de Coves Rojes. Het dorp heeft wel mooie hoekjes. Schilderachtig is de Calvarie en de bronnen Font del Raval, Font de Baix en Font de la Penya. De witte balkonade die over de hele lengte van het dorp werd aangelegd biedt een mooie uitzicht over de vallei en de tegenoverliggende sierra de Serella.
Voorbij Benimassot komen we weer op de CV-720 en naar rechts is de terugweg.
