Elche heeft het grootste palmbos van Europa maar daarnaast, wat palmen betreft, een wereldprimeur, namelijk de gevlochten palmbladeren voor de palmprocessie op Palmzondag. Het is de grootste palmprocessie van Spanje met tegen de 40.000 deelnemers en in 1997 uitgeroepen tot een evenement van Internationaal Toeristisch Belang.
De eerste documenten over deze ‘Domingo de Ramos’ vinden we in 1371 in het gemeentelijk archief van Elche. In een document uit 1429 leest men dat inwoners van Elche in Valencia in de gevangenis terecht kwamen omdat ze daar ‘witte palmbladen’ verkochten, gebleekte bladen die typisch zijn voor deze processie en ze mee uniek maken.
De Palmprocessie vindt zijn oorsprong in Jeruzalem, waar het een herdenking was van de intocht van Jezus in Jeruzalem. Het gebruik kwam al heel snel naar West-Europa en werd in de Middeleeuwen een belangrijke processie. Het was in Elche dat speciaal voor deze processie de palma blanca werd vervaardigd, de gebleekte palmbladen.
Het was de gewoonte om na de processie de gewijde palmtakken aan de balkons te bevestigen.
De gebleekte palmbladen worden al weken van te voren op de markten verkocht, maar naast die gewone gebleekte palmen worden er ook kunstig gevlochten exemplaren gemaakt door ambachtslieden die alleen maar in Elche dit beroep uitoefenen.
De traditie van de gevlochten ‘palma blanca’ kennen we alleen in Elche en het is een proces dat in verschillende fasen gebeurt. De palmen die hiervoor in aanmerking komen vinden we in diverse tuinen van de Palmeral en alle voorbereidingen beginnen in de herfst en duren tot het einde van de winter, als de binnenste bladeren van de palmen worden geoogst. De buitenste bladeren werden ingewikkeld om ze tegen de zon te beschermen en ze op die manier te laten bleken, omdat ze op die manier geen zonlicht ontvangen en geen groenpigment aanmaken.
In oktober van het volgend jaar gaat men die bladeren oogsten en sorteren volgens de mogelijkheden om ze te kunnen bewerken. De grote meerderheid wordt een ‘gewoon gebleekt palmblad’ om in de processie mee te dragen.
De palmbladeren die geschikt zijn om gevlochten te worden, worden naar het atelier gebracht, waar de ambachtslieden, hoofdzakelijk vrouwen, beginnen met de secure arbeid om van deze bladeren echte kunstwerken te maken.
Het is een geduldig werk dat veel handigheid vereist en dat van de ene generatie op de andere wordt overgedragen.
Het gemeentebestuur van Elche laat jaarlijks de mooiste exemplaren afleveren bij de paus, de Spaanse koninklijke familie, de eerste minister, de president van de regio Valencia, de bisschop en de burgemeester van Jaca, het dorp dat verbroederd is met Elche.
Het opsturen naar de Paus van een van de witte palmen dateert van 1988, na diverse diplomatieke onderhandelingen tussen het gemeentebestuur van Elche en het Vaticaan. Daarvoor was dit onmogelijk omdat paus Sixtus VI in de zestiende eeuw dit privilege had toegekend aan de familie Bresca uit de Italiaanse stad Bordiguera, die een kleine palmentuin bezat en ook enkele palmen weefde.
