In onze dagelijkse adviesverstrekking of naar aanleiding van publicaties of uiteenzettingen die wij verzorgen worden wij vaak geconfronteerd met bovenstaande vraagstelling. Na de implementatie van de Europese richtlijn in mei 2010 in België met betrekking tot het verstrekken van gezondheidszorgen is deze vraagstelling bovendien sterk toegenomen.
Het hoeft geen betoog dat het resident worden in Spanje een invloed heeft op tal van zaken.
Denken we maar aan het toepasselijke erfrecht, de plaats en de wijze waarop onze inkomsten worden belast, het al dan niet kunnen genieten van bepaalde vrijstellingen inzake belastingen, de vermogensbelasting, de successierechten,…
Vandaag lichten we er voor u één puntje uit, meer bepaald staan we even stil bij de successierechten die u, althans uw erfgenamen, verschuldigd zijn.
Een eerste belangrijk gegeven is het feit dat tussen België en Spanje geen Verdrag bestaat inzake successierechten. België heeft immers enkel een Verdrag met Frankrijk en Zweden. Spanje op zijn beurt heeft dan weer een Verdrag met Frankrijk, Griekenland en Zweden.
Door gebrek aan een Verdrag tussen beide landen kunnen situaties ontstaan waarin bij een overlijden zowel in België als in Spanje successierechten verschuldigd zijn.
Anderzijds biedt dergelijke situatie soms mogelijkheden om op een correcte wijze successierechten te vermijden en derhalve noch in België noch in Spanje op bepaalde goederen successierechten te moeten betalen. Verdere lezing zal aantonen dat dit zondermeer het geval is.
Wat zegt de wetgeving in België
Overeenkomstig artikel 1 van het Wetboek van Successierechten kunnen in België twee belastingen geheven worden op overdrachten bij overlijden, met name:
- Het werkelijke successierecht dat geheven wordt op de waarde, na aftrek van de schulden, van al hetgeen uit de nalatenschap van een rijksinwoner wordt verkregen.
- Het recht van overgang bij overlijden, dat geheven wordt op de waarde van de onroerende goederen gelegen in België, verkregen uit de nalatenschap van iemand die geen rijksinwoner is.
Concreet betekent dit dat wanneer u resident wordt in Spanje er bij uw overlijden in beginsel geen successierecht verschuldigd is in België op uw gehele nalatenschap maar het successierecht zich zal beperken tot het ‘recht van overgang’ van de in België gelegen onroerende goederen.
Wat zegt de wetgeving in Spanje
De Spaanse Successiewetgeving hanteert eveneens twee aanknopingspunten voor de heffing van de successierechten.
- Een personele aanknopingsfactor (obligación personal), die rekening houdt met de woonplaats van de erfgenaam.
- Een zakelijke aanknopingsfactor (obligación real), die rekening houdt met de ligging van de goederen.
Conclusie bij het overlijden van een resident in Spanje met erfgenamen in België
Op basis van beide wetgevingen kan men dus stellen dat in de hypothese, waarbij de erflater in Spanje woont en de erfgenamen in België, men bij overlijden:
In België een recht van overgang verschuldigd is op de onroerende goederen die in België zijn gelegen. In Spanje successierecht verschuldigd is ten aanzien van goederen of rechten, van welke aard ook, die gelegen zijn in Spanje of er kunnen uitgeoefend worden alsmede op de opbrengsten uit polissen afgesloten bij Spaanse verzekeringsmaatschappijen of van een vreemde verzekeringsmaatschappij die in Spanje opereert.
Wie tussen de regels leest zal onmiddellijk begrijpen dat hieruit voortvloeit dat, in de hypothese dat de overledene zijn fiscale woonplaats in Spanje heeft en de erfgenamen in België wonen, op een eenvoudige wijze heel wat successierechten kunnen worden vermeden.
In die zin kan het nuttig zijn het huwelijkscontract of testament, indien dit er zou zijn, eens onder de loep te houden om na te gaan of hierin geen clausules zijn opgenomen die bovenstaande opportuniteit geheel of gedeeltelijk teniet doet. Een kleine aanpassing aan het contract of testament kan in dit opzicht soms wonderen verrichten waarbij men dan uiteraard zelf de nodige afweging dient te maken tussen de bescherming van bepaalde personen die men dierbaar is en mogelijke fiscale optimalisatie.
Tot slot nog dit:
Vaak wordt de beslissing om te ‘resideren’ in België of in Spanje te impulsief genomen op basis van één enkel aspect zonder dat men oog heeft voor het totale plaatje.
Zo is het best mogelijk dat het in bepaalde situaties aangewezen is om in Spanje te ‘resideren’ om de successierechten te milderen maar dit op zijn beurt dan weer heel wat nadelige gevolgen heeft op tal van andere aspecten.
Fiscaliteit blijft met andere woorden maatwerk.
Dany De Decker
Francisco Javier Cócera
Baker Tilly Belgium
