Wat is er veranderd in 2015?
Toepasselijk recht op nalatenschappen
Vanaf augustus 2015 treedt een nieuwe Europese regelgeving in voege die zegt dat het wettelijk erfrecht van een EU-burger in principe bepaald wordt door het nationale recht van de lidstaat waar de overledene resident was aan het einde van zijn of haar leven. Tezelfdertijd wordt bepaald dat iemand met een andere nationaliteit dan die van het land van residentie ook altijd de toepassing van zijn nationale recht kan vragen. Hij of zij moet dit dan wel uitdrukkelijk kenbaar maken en dus een rechtskeuze doen.
Indien u, als Belg of Nederlander, dus resident bent in Spanje, betekent dit dat vanaf augustus 2015 het Spaanse erfrecht automatisch op uw nalatenschap zal van toepassing zijn. U heeft wel de mogelijkheid om alsnog te kiezen voor het Belgische of Nederlandse recht, maar dan moet u die keuze uitdrukkelijk doen in een testament.
Maakt het een verschil, het Spaanse of Belgische recht?
Kort geschetst, is de Spaanse wettelijke erfregeling de volgende (bron: website Europese Commissie):
- Indien de overledene ongehuwd was en geen kinderen had, dan erven de ouders. Bij afwezigheid van ouders erven de broers en zusters; bij afwezigheid van broers en zusters erven de neven; bij afwezigheid van neven erven de kozijns, en bij afwezigheid van kozijns erft de staat.
- Indien de overledene ongehuwd was, maar kinderen had, dan worden deze erfgenaam in gelijke delen.
- Indien de overledene een echtgenoot, maar geen kinderen achterlaat, dan wordt de langstlevende echtgenoot de enige erfgenaam bij afwezigheid van descendenten en ascendenten van de overledene.
- Indien de overledene een echtgenoot en kinderen achterlaat, dan worden deze erfgenaam in gelijke delen. Maar bovendien krijgt de langstlevende echtgenoot het vruchtgebruik van 1/3 van de nalatenschap. De kinderen erven de rest in gelijke delen. Het deel van een vooraf reeds overleden kind wordt toegewezen aan zijn afstammelingen bij staken (plaatsvervulling).
In vele gevallen is deze regeling zowat dezelfde als deze die geldt volgens het Belgische recht, maar er zijn in een aantal gevallen ook belangrijke verschillen.
Zo bijvoorbeeld in het geval van een overledene die een echtgenoot of echtgenote achterlaat, en ook kinderen heeft. Volgens het Belgische erfrecht gaat het vruchtgebruik van de gehele nalatenschap naar de langstlevende, terwijl dit volgens het Spaanse recht niet het geval is. In het Spaans recht krijgen de kinderen ook een stuk vruchtgebruik en moeten zij bijvoorbeeld uitdrukkelijke akkoord gaan met het vruchtgebruik van de gezinswoning voor de overblijvende echtgenoot.
Ook indien u een testament heeft, kan het een verschil uitmaken. In Spanje en België gelden immers andere minima, of wettelijke reserves, voor de kinderen of de langstlevende echtgenoot. Wanneer u één ervan wil bevoordelen of een minimum nalaten, kan een rechtskeuze voor het ene of het andere land een verschil uitmaken.
Vanaf augustus 2015 wordt dus automatisch de Spaanse regeling van kracht voor Spaanse residenten. U dient goed na te gaan of deze regeling aan uw verwachtingen voldoet. Mocht u dit wensen, dan kan u deze Spaanse regeling opzij schuiven door te kiezen voor het Belgische (of Nederlandse) recht en deze keuze uitdrukkelijk kenbaar maken in een Spaans testament.
Mocht u van mening zijn dat dit, in uw situatie, nuttig zou kunnen zijn, dan raden wij u aan contact op te nemen met een professionele dienstverlener die u hierover kan informeren en die u kan bijstaan bij de opmaak van dergelijk Spaans notariëel testament.
Successie- en schenkingsrechten
Er zijn in de pers verschillende artikelen verschenen over het feit dat nalatenschappen of schenkingen van onroerend goed in Spanje (bijna) volledig vrij van belastingen zouden zijn geworden.
Dit bericht verdient enige nuancering.
De Spaanse belastingen op schenkingen of erfenissen zijn niet «afgeschaft». Spanje is door Europa wel op de vingers getikt omwille van het feit dat bepaalde vrijstellingen en kortingen op successie- of schenkingsbelastingen vroeger wél werden toegekend aan wie in Spanje resident was, maar niet aan wie hier geen resident was. Spanje heeft nu zijn wetgeving in die zin moeten aanpassen, zodat iedereen gelijk behandeld wordt en iedereen dezelfde belastingen zal betalen.
Deze belastingen worden geheven door de Comunidades en verschillen dus van regio tot regio. Wel is het nu zo dat deze plaatselijke vrijstellingen en kortingen ook van toepassing zijn voor niet- residenten. Daardoor kan het inderdaad in bepaalde gevallen zo zijn dat er geen schenkingsrechten moeten betaald worden, maar dit hangt dus eerst en vooral af van het de concrete regio waarin het onroerend goed zich bevindt en vervolgens uiteraard ook van de waarde ervan en welke waarde aan welke begunstigde of erfgenaam wordt overgedragen.
In de Comunidad Valenciana is het alvast niet zo dat schenken of erven helemaal zonder belastingen kan gebeuren, wat het ook nooit is geweest. Er moet, vanaf een bepaalde drempel, wel degelijk nog steeds belasting betaald worden, maar dus wel aan hetzelfde tarief als dat van de residenten.
Overigens is het ook zo dat, wanneer u in de afgelopen jaren (fiscale verjaringstermijn) teveel schenkings- of successierechten zou hebben betaald, u eventueel een terugvordering kan aanvragen.
Brecht Quintijn, Thomas Seyssens & Frederic Mele
www.linkinc.es
