Ambassadeur van België in Spanje
Vlamingen in de Wereld – Costa Blanca is heel blij om voor de derde keer de komst van de Ambassadeur van België te Madrid te melden. Dhr. Marc Calcoen komt voor de eerste keer naar de Marina Baja om de 9e Vlaamse Dag te openen. Traditiegetrouw zal hij daarna de tijd nemen om kennis te maken met de standhouders op de beurs. Naar aanleiding van zijn bezoek hadden we alvast een gesprek met ‘onze’ Ambassadeur.
Aangezien u pas sinds januari 2017 in Spanje op post bent als Ambassadeur van België bent u voor het merendeel van de Vlamingen aan de Costa Blanca nog ‘onbekend’. Kunt u zichzelf even voorstellen?
Ik ben inderdaad nog maar minder dan één jaar op post in Madrid. Normaal gebeuren de verhuizingen van de diplomaten in de zomer, maar mijn voorganger, amb. Labouverie, ging op pensioen eind januari 2017. Ik ben afkomstig uit West-Vlaanderen (Ieper), net als mijn echtgenote Miek Declercq. Maar we hebben elkaar wel niet in Belgie leren kennen, wel op een cursus in Italië, in Aosta, in 1985. Ik heb rechten gestudeerd, alsook politieke en sociale wetenschappen aan de KUL. Daarna kon ik nog één jaar studeren aan de University of Virginia in Charlottesville (USA) om het diploma van Master of Laws te behalen. Mijn eerste werkervaring was in een bank, de toenmalige Kredietbank. Tijdens mijn legerdienst wou ik iets nuttigs doen en ik nam dus deel aan het diplomatiek examen. Dat noodzaakte een moeilijke keuze tussen de twee carrières, maar in 1988 nam ik dienst in het ministerie van buitenlandse zaken. Sedertdien hebben we interessante posten gehad : Tokio, Buenos Aires, Parijs, EU (waar ik de rechterhand was van amb. De Bock, één van mijn voorgangers hier in Madrid), en als ambassadeur in Singapore, consul-generaal in New York en nu ambassadeur in Spanje. Ook bij de terugkeer in Brussel kon ik interessante posten bekleden, zoals diplomatiek adviseur van Vlaams minister-president P. Dewael en het laatst als adjunct van de voorzitter van het ministerie. Al bij al hebben we dus een zeer uiteenlopende carrière gekend, net als de meeste diplomaten, die ons in de meeste continenten gebracht heeft.
Na uw vorig ervaringen in niet-Europese bestemmingen (Azië-Singapur en Amerika-New York): is het een groot verschil om op een Europese post te werken?
Het grootste verschil tussen Europese en niet-Europese bestemmingen ligt zeker in het belang van de Europese Unie en de Europese politiek op ons leven van alledag. Aangezien deze Europese beslissingen door alle lidstaten via consensus, unanimiteit of meerderheidsregel worden bepaald, is het zeer belangrijk om te weten wat de standpunten van de andere EU-lidstaten zijn. De Europese kwesties nemen dan ook een belangrijk aandeel in de werklast in een EU-lidstaat, omwille van de grote impact voor de ganse samenleving.
Kunt u even uitleggen waaruit het takenpakket van een Ambassadeur eigenlijk bestaat?
Een ambassadeur is vertegenwoordiger van zijn eigen land in een ander land. Als dusdanig vervult hij drie grote taken : informeren, verdedigen en vertegenwoordigen. Informeren betekent dat we de evoluties in het gastland op politiek, economisch, sociaal vlak volgen en hierover rapporteren aan Brussel. Vele vraagstukken kennen een specifieke behandeling in andere landen, hebben een invloed op ons eigen land (bv. de Europese politiek) of kunnen interessant zijn als voorbeeld hoe we zelf identieke problemen zouden kunnen oplossen. Deze informatie laat onze regeerders ook toe te bepalen of Spanje een bondgenoot is voor bepaalde Belgische standpunten, dan wel andere belangen heeft waarvoor het belangrijk kan zijn om Spanje te trachten te beïnvloeden. Zo komen we uit bij de verdediging van de Belgische belangen, op alle domeinen. Eén van de meest belangrijke in Spanje is, naast de Europese standpunten, zeker het bijstaan van de Belgische burgers, die in Spanje wonen, werken of op verlof komen. Het vertegenwoordigen betreft het uitdragen van het Belgisch imago en de Belgische standpunten bij alle geledingen van de locale maatschappij (politiek, ambtenaren, academici, pers of een meer algemeen publiek). De ambassadeur neemt ook deel aan allerlei officiele Spaanse activiteiten, probeert zo goed als mogelijk ook de locale en regionale realiteit van Spanje te kennen en te doorgronden, en doet daarmee dus aan wat nu ‘public diplomacy’ genoemd wordt.
In New York was u Consul-Generaal. In welke mate verschilt de jobinhoud met die van Ambassadeur?
Een consul-generaal of een consul houdt zich in principe niet bezig met politieke kwesties en vertegenwoordigt zijn land slechts in een deel van een land; de zetel van een consulaat-generaal of consulaat is niet gevestigd in de hoofdstad, maar wel in een belangrijke economische metropool of stad waar een belangrijke Belgische gemeenschap bestaat. Dat is het grootste verschil met een ambassadeur, die steeds bevoegd is voor het ganse gastland en die in de hoofdstad resideert.
Hoe ziet een gewone werkdag er voor u uit?
Een werkdag is de omzetting in de praktijk van de drie eerder omschreven taken van een ambassadeur. Om te informeren, volg ik de Spaanse actualiteit door de pers te lezen. Om op de hoogte te blijven van de internationale en Belgische situatie, zijn er allerlei informatiebronnen, zoals het mailverkeer van het ministerie (zo’n 150 mails gemiddeld per dag) en de persoverzichten. Als er interessante thema’s zijn om over te berichten naar Belgie, proberen we interessante gesprekspartners uit de politiek, administratie, bedrijfsleven of andere sectoren van de Spaanse samenleving te ontmoeten hun standpunten te kennen. Daaruit moet dan een synthese gepuurd worden, die de Belgische politiek en administratie kan interesseren. Ik ontvang ook vele bezoekers, ter kennismaking of om over specifieke projecten te spreken. De residentie is een perfect werkmiddel om Spanjaarden (en Belgische bezoekers) uit te nodigen. Ik neem ook zeer veel deel aan allerlei ontbijten en debatten die over allerlei thema’s door Spaanse instellingen en think tanks georganiseerd worden. Tenslotte zijn er een aantal officiele verplichtingen waaraan een ambassadeur moet deelnemen als vertegenwoordiger van zijn land, zoals recepties voor nationale feestdagen. Ik kan u verzekeren dat er in Spanje zeer veel activiteiten zijn en dat de agenda van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat gevuld is!
Wat hoopt u te verwezenlijken tijdens uw ambtsperiode in Spanje? Hebt u specifieke doelstellingen?
Ik denk dat een ambassadeur steeds wenst dat de bilaterale betrekkingen tijdens zijn verblijf verder geintensifieerd worden, met meer uitwisseling van bezoeken, meer projecten die kunnen gerealiseerd worden en meer begrip en kennis van elkaars standpunten, cultuur. Ook de economische relaties bieden steeds een kader tot verdere verbetering, en dit in samenspraak met de vertegenwoordigers van de gewesten in Madrid en Barcelona.
Hoe ziet u de Consulaten in Europa evolueren? Denkt u dat het op termijn mogelijk wordt dat bijvoorbeeld Nederland en België de krachten bundelen en op bepaalde bestemmingen samenwerken?
De consulaten hebben als specifieke taak om de landgenoten te helpen en bij te staan. In Europa heeft ons departement het aantal consulaten of consulaten-generaal fors afgebouwd, m.u.v. de plaatsen (enkel in Marseille en in Barcelona, Tenerife en Alicante) waar veel landgenoten verblijven. Hoewel het steeds gemakkelijker wordt om in een eengemaakt Europa van woonplaats te veranderen en zich elders te vestigen, blijven er toch nog altijd voldoende redenen om het bestaan van een aantal consulaten te rechtvaardigen. Nederland en België werken al samen op vele gebieden in de diplomatie, en er is wellicht ruimte voor meer samenwerking op consulair vlak. Maar in de eerste plaats zijn deze consulaten er voor de eigen burgers, met alle specificiteiten die de eigen administratie inhoudt en die niet altijd uitbreidbaar zijn tot de regels en systemen van andere lidstaten.
In welke mate wordt uw taak als Ambassadeur beïnvloed door de politieke situatie in België?
Zoals eerder gesteld, dragen wij in de eerste plaats het standpunt uit van de Belgische regering. In Spanje is er ook een vertegenwoordiger van de Vlaamse regering, die hetzelfde doet voor de standpunten van de Vlaamse regering.
Hoe vergelijkt u de situatie van Vlaanderen in België met de situatie van Catalonië in Spanje? Gelijkenissen en verschillen?
Elk land is verantwoordelijk voor de eigen organisatie van zijn staatsstructuur en voor het samenlevingsmodel dat het kiest. In Belgie zijn we erin geslaagd door dialoog en compromis ons federaal staatsbestel in te richten en aan te passen aan de vereisten en wensen van de verschillende partijen. Als ambassadeur vertegenwoordig ik gans Belgie, maar ik probeer dit in de beste omstandigheden te doen en in de meest optimale samenwerking met de vertegenwoordigers van de gewesten en gemeenschappen. Ik vind het ook belangrijk om steeds de correcte informatie te geven over de manier waarop wij ons samenleven, zowel intern als op het gebied van externe vertegenwoordiging, georganiseerd hebben. Het is niet mijn taak om commentaar te geven over de wijze waarop het gastland haar eigen samenlevingsmodel organiseert.
Is er ook leven buiten de diplomatie? Welke interesses hebt u?
Er is zeker leven buiten de diplomatie. Anders zou het maar een saaie boel zijn. Mijn interesses zijn echter wel onrechtstreeks verbonden met mijn job. Ik ben gepassioneerd door cultuur en geschiedenis. In dit opzicht is Spanje een uitstekende bestemming. De rijkdom van het Spaans erfgoed, de vele links die bestaan tussen Spanje en ‘Flandes’, de gemeenschappelijke geschiedenis doorheen de eeuwen zijn blijvende bronnen van plezier. We proberen dan ook zoveel mogelijk van deze rijkdom te ontdekken en reizen zoveel mogelijk in elk gastland.
Welke boodschap wenst u mee te geven aan de talrijke Vlamingen aan de Costa Blanca?
De talrijke Vlamingen en Belgen aan de Costa Blanca zijn wellicht om uiteenlopende redenen naar de streek rond Alicante verhuisd, maar ik raad iedereen aan zich zo goed als mogelijk in het locaal maatschappelijk weefsel te integreren en zodoende volop te profiteren van de voordelen van een aangename omgeving. Spanje is zoveel meer als enkel mooi weer of goed eten; het is ook belangrijk om het beste van de Belgen aan de Spanjaarden te tonen en om de betere kanten van het Spaans samenlevingsmodel op te nemen.
