Artikel bijgewerkt februari 2024
Begin 2015 verschenen er berichten in de binnenlandse en buitenlandse pers met het vrolijke nieuws dat het schenken van een woning in Spanje gratis zou zijn. Of toch bijna. Dus, hoe zit het nu?
Wat is een schenking?
Een schenking is het overdragen van eigendom van de ene persoon, de schenker, aan een andere persoon, de ontvanger of de begiftigde, en dit ten kosteloze titel of “gratis”, zo u wil.
Wanneer u schenkt, doet u definitief afstand van iets. Aan de schenking kunnen wel voorwaarden worden verbonden, maar de geest van het kosteloos overdragen moet de overhand hebben. U kan zowel roerende als onroerende goederen schenken.
Wat roerende goederen betreft zijn er vele mogelijkheden gaande van een handgift tot een notariële schenking. Wat onroerende goederen betreft, zijn de keuzemogelijkheden veel beperkter. In wezen kan dit enkel via de notaris gebeuren, met een notariële schenking dus.
We spitsen ons in deze bijdrage enkel toe op dergelijke schenkingen.
Op welke manieren kan een woning in Spanje geschonken worden?
Eerst even uitleggen dat u eigendom (en dan wordt bedoeld de “volle eigendom”) juridisch kan opsplitsen in naakte eigendom en vruchtgebruik.
Het vruchtgebruik is het recht om een woning te mogen gebruiken. U mag er dus in wonen wanneer en met wie u wil. U mag er binnenlaten of de toegang weigeren aan wie u wil. U mag als vruchtgebruiker de woning ook verhuren en de huurgelden opstrijken.
Naakte eigendom is daarentegen iets dat nogal theoretisch is. U bent als naakte eigenaar in het eigendomsregister en het kadaster ingeschreven als titularis van een woning. Maar u kan er eigenlijk weinig of niets mee doen tot zolang de langstlevende vruchtgebruiker in leven is, of u voordien tot een akkoord zou komen om het te verkopen. Pas wanneer de (laatste) vruchtgebruiker is overleden, wordt de naakte eigenaar meteen volle eigenaar en kan hij of zij in alle vrijheid over het goed beschikken.
U kan bij een schenking kiezen of u meteen de volle eigendom wegschenkt of dat u enkel de naakte eigendom wegschenkt. In dat laatste geval behoudt u het vruchtgebruik voor uzelf. U blijft als schenker er dan zeker van dat u ten alle tijde nog van de woning gebruik kan maken of, zoals eerder vermeld, ook kan verhuren.
Als u meteen de volle eigendom schenkt, dan is dat op gebied van administratie en belastingen vaak goedkoper en eenvoudiger. Nu meteen, maar ook op langere termijn. Na overlijden van de vruchtgebruiker dient er immers geen enkele overdracht meer te gebeuren. De woning staat immers al volledig op naam van de kinderen of erfgenamen ingeschreven.
Het nadeel wanneer u de woning meteen in volle eigendom schenkt, is dat u de controle in handen geeft van anderen. U heeft geen rechten meer op die woning. Misschien vertrouwt u uw kinderen voor 100% en kan u er sluitende afspraken mee maken, maar is dat ook zo met de schoonkinderen of de kleinkinderen?
Een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik is hiervoor dus een veilige oplossing die vaak wordt toegepast.
Aan wie kan een woning worden geschonken?
U kan uw woning in Spanje aan eender wie schenken, maar doorgaans wordt er in de eerste plaats uiteraard gedacht aan de kinderen. U kan het geheel of een gedeelte van de volle of naakte eigendom schenken aan één of meerdere kinderen. U bent daar volledig vrij in.
Wat gebeurt er dan met reservataire of bevoorrechte erfgenamen, en kan u op deze wijze dan bijvoorbeeld één van uw kinderen onterven?
Nogmaals, de vrijheid van schenken tijdens uw leven is absoluut en u schenkt dus zoveel u wilt aan wie u wilt. Maar, na uw overlijden worden de rekeningen wel opgemaakt van alle schenkingen. Er wordt dan gekeken of de bevoorrechte erfgenamen van een nalatenschap, zoals uw kinderen, uiteindelijk wel een voldoende groot stuk van uw vermogen hebben verkregen.
Welke belastingen worden betaald op een schenking?
Eerst nog even herhalen dat het grote voordeel van een schenking, en het maakt even niet uit of het om een schenking van de volle eigendom of enkel van de naakte eigendom gaat, is dat de erfgenamen bij het overlijden geen successiebelasting meer moeten betalen.
Dat is dan ook de reden waarom veel mensen een schenking overwegen. Het is ook de reden waarom sommige mensen die een eigendom kopen, meteen al de naakte eigendom door hun kinderen laten aankopen. Toch zijn er ook bij schenkingen belastingen te betalen en de vraag is natuurlijk welke weg de minst belaste weg is.
Belasting op de schenking
De eerste, maar zeker niet enige belasting die om de hoek komt kijken, is uiteraard de belasting op de schenking zelf. Het nieuws of het gerucht is dat deze belasting, nu dus gratis zou zijn.
Eerst en vooral moet u weten dat de successie- en schenkingsbelasting op een onroerend goed in Spanje bepaald wordt door de autonome regio waar deze woning zich bevindt. Er is wel een nationaal vastgesteld tarief, maar elke regio kan daarenboven ook zijn eigen tarieven en regels bepalen. De lokale tarieven zijn ook van toepassing op buitenlandse eigenaars. Of schenken nu “gratis” is geworden hangt dus in de eerste plaats van af in welke regio de woning dus ligt.
In de Comunidad Valenciana (provincies Castellon, Valencia en Alicante is er voor bescheiden schenkingen ruw geschetst, een algehele vrijstelling voor de eerste € 100.000 die elke begiftigde in rechte lijn (= kinderen en ook kleinkinderen) ontvangt.
Daarboven is er sinds eind 2023 ook nog eens een korting van 99% op het normale tarief waardoor er in de praktijk slechts enkele tientallen of honderden euro aan schenkingsbelasting dient betaald te worden.
Gevolg is dus dat schenkingen aan uw kinderen of kleinkinderen in vele gevallen inderdaad zowat vrijgesteld zijn van schenkingsbelasting. Voor andere schenkingen dan aan (klein)kinderen in de Comunidad Valenciana hangt het te betalen bedrag aan schenkingsbelasting dus af van de ligging en de waarde van het goed, wat u schenkt (de volle of de naakte eigendom), van het aantal personen aan wie u de schenking doet of kunt doen en, niet onbelangrijk, ook van het vooraf bestaande vermogen van de begiftigde/ontvanger van de schenking.
Nationale meerwaardebelasting
Bij een schenking komen nog meer belastingen om de hoek komen kijken dan enkel en alleen de deze op schenkingen zelf. De belangrijkste belasting die roet in het eten kan gooien en de schenking heel wat minder gratis kan maken dan ze op het eerste zicht lijkt, is de nationale meerwaardebelasting.
In Spanje bestaat een nationale meerwaardebelasting op het verschil tussen de waarde waarop u het goed hebt verkregen, en de waarde waarop u het goed van de hand doet (verkopen of schenken). Als u uw woning nog maar pas heeft gekocht aan eenzelfde of zelfs hogere prijs, dan heeft u geen winst gemaakt en moet u dus geen meerwaardebelasting betalen. Maar als u een woning, die u jaren geleden heeft gekocht aan een lagere prijs, of u heeft een groot deel van de prijs niet in de akte vermeld en nu wil schenken aan uw kinderen aan een hogere waarde, dan moet u op dat verschil meerwaardebelasting betalen van op dit ogenblik 19 % op de netto meerwaarde. Deze belasting kan in de duizenden of zelfs tienduizenden euro lopen.
Deze meerwaardebelasting is niet verschuldigd bij een overlijden. Als u voor de afweging staat om ofwel te schenken, ofwel niets te doen en te wachten met de overdracht tot uw overlijden, moet u eens goed aan het rekenen slaan. Soms kan deze meerwaardebelasting zo hoog zijn, dat ze het voordeel van het “gratis schenken” (of bijna gratis) volledig kan teniet doen. Het kan goedkoper zijn om niet te schenken en uw overlijden af te wachten. Op dat ogenblik is er enkel en alleen de successiebelasting te betalen. Of het ene of het andere het voordeligste is, kan pas gezegd worden nadat uw situatie goed is ingeschat en gekeken is naar uw volledige vermogen, in binnen- en buitenland.
Overdrachtsbelasting
Voor diegenen die beslissen om enkel de naakte eigendom te schenken en het vruchtgebruik voor zichzelf houden, is er later voor de naakte eigenaars ook nog een belasting te betalen op de overdracht van het vruchtgebruik op de naakte eigenaars.
Afhankelijk van de situatie en verkrijging van de naakte eigendom (koop, schenking of nalatenschap) is er de ene of andere belasting te betalen. Deze belasting hangt af van vele omstandigheden en het zou ons te ver leiden in dit artikel om dit uit te leggen. Maar ook deze belasting moet u meenemen in het gehele kostenplaatje als u een schenking van de naakte eigendom zou overwegen.
Gemeentelijke meerwaardebelasting
Als laatste in het rijtje belastingen is er ook de gemeentelijke meerwaardebelasting, beter gekend als “Plusvalía”. Afhankelijk van de waarde van de grond en het aantal jaren dat u een eigendom in bezit heeft, kan deze enkele tientallen euro’s tot enkele duizenden euro’s bedragen.
Eigenlijk moet u met deze belasting geen rekening houden als u een vergelijking gaat maken omdat deze altijd verderloopt in de tijd. Rekent u deze belasting nu niet af naar aanleiding van een schenking, dan zullen uw erfgenamen meer moeten betalen na uw overlijden, maar dan weer minder als zij het van de hand doen. Op het einde van de rit blijft het bedrag altijd ongeveer gelijk.
Is een schenking nu gratis of toch minstens voordelig?
Het is niet makkelijk om zomaar te zeggen of een schenking al dan niet de goedkoopste oplossing is. Elk geval moet apart bekeken worden en vele factoren hebben een invloed op het eindresultaat. Er moet immer rekening gehouden worden met het soort schenking, het aantal begiftigden, de leeftijd van de schenker, eventuele meerwaarde en andere belastingen, de regio waar de woning ligt, enzovoort…
In eventuele berekeningen zit dan ook nog altijd de onzekerheid vervat van wat de schenkings- en successiebelastingen in de toekomst, later en op het ogenblik van uw overlijden zullen zijn. Wat de Belgische fiscus betreft, is dit een redelijk stabiel gegeven, maar de Spaanse successiebelastingen zijn iets wispelturiger.
Tot slot nog enkele weetjes
De prijs waarop u een woning waardeert in de akte van schenking bepaalt u niet geheel vrij. Net zoals bij een aankoop van een woning is er een kadastrale referentiewaarde of minimale fiscale waarde die wordt vastgesteld door de fiscus op basis van de kadastrale waarde. U dient de woning in de schenkingsakte aan te geven aan minstens die waarde.
Besluit
Schenken is hier en nu inderdaad een stuk goedkoper en misschien zelfs gratis, maar weet dat, welke weg u ook volgt, u in de meeste gevallen rekening moet houden met andere belastingen dan alleen maar de schenkingsbelastingen. We herhalen dat om een juiste beslissing te kunnen nemen, het noodzakelijk is om uw concreet voordeel uit te rekenen, en goed rekening te houden met alle binnen- en buitenlandse factoren.
LinkInc Gestoria
Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Quintijn, Seyssens & Mele S.L.
